Schrony w Oleśnicy i powiecie. Podziemia sądu i banku miały schrony, ale dziś to archiwa. Czy jest się gdzie schronić? (ZDJĘCIA)

Adam Frątczak z Fundacji Ochrony Zabytków Dolnego Śląska "Vestigium" nie pozostawia złudzeń. Jego zdaniem wszystkie miejsca, w których kiedyś mieszkańcy Oleśnicy i okolic mogli szukać schronienia zostały zniszczone. Część zniknęła pod ciężarem buldożerów, inne zostały przerobione np. na archiwa.

Jak się dowiedzieliśmy w Oleśnicy są jeszcze budowle poniemieckie, które wybudowane zostały z pomieszczaniami, które mogły służyć jako schrony. To między innymi budynek Sądu Rejonowego w Oleśnicy. Tam w podziemiach znajduje się schron, którego strop przyjmuje wytrzymałość nawet 7 ton na mkw. Niestety, dostępność do tego miejsca jest ograniczona, a spełnienie roli ochronnej niemożliwe.

Pomieszczenie to zostało przerobione na potrzeby Sądu, znajduje się tam m.in. archiwum, są ścianki działowe, a poza tym nikt tam ludzi z zewnątrz nie wpuści - mówi nam pan Adam.

Podobna sytuacja jest w przypadku schronu, który znajduje się pod bankiem PKO BP w centrum miasta i na ul. Moniuszki, pod jeszcze do niedawna działającą pizzerią.

Tam również był wytrzymały schron, Wybudowany do ochrony przed pośrednimi skutkami ataku nuklearnego, teraz mieści się tam strzelnica, wszystko zostało przerobione - słyszymy.

Wytrzymały schron był również na ul. Ludwikowskiej w pobliżu tamtejszej przychodni oraz na przeciwko Szkoły Podstawowej nr 4 w Oleśnicy na ul. Paderewskiego. Oba zostały zniszczone. Pierwszy nie ma wejścia, drugi rozjechały buldożery. Zasypany został również schron znajdujący się na terenie oleśnickiego stadionu przy ul. Brzozowej i ten przy ul. Reja między drogą prowadzącą do IKAZ-u a garażami przy ulicy Reja. Schrony były też na terenie Szkoły Podstawowej nr 7 w Oleśnicy.

Z relacji świadka, który wchodził do środka obiekt posiadał przedsionek i dwie izby schronowe. O jego losie, zadecydowała między innymi odległość do budynku szkoły, uznano go za bezużyteczny i nigdy w okresie powojennym nie interesowano, wejście zasypano a o schron na długie lata popadł w zapomnienie. O swoim istnieniu obiekt przypomniał w połowie lat 80-tych ubiegłego wieku, kiedy to podczas prac w szkolnym parku koparka odsłoniła jego wejście - informują działacze fundacji.

W maju 2022 roku przy okazji Nocy Muzeów uroczyście otwarto schron przy ogródkach działkowych ZNTK, na ul. Moniuszki w Oleśnicy. Prezes tamtejszego ROD Kazimierz Karpienko nie ukrywał zadowolenia, że obiekt pozostał w gestii Ogrodów i doczekał się nowego zabezpieczenia. Z wnętrza wywieziono kilka kontenerów odpadów, ale możliwości przestrzenne nie odpowiadają na potrzeby miasta w razie zagrożenia.

Jak mówi Adam Frątczak część domów szczególnie budowanych w okolicy tzw. Zielonych Ogrodów, z uwagi na bazę wojskową Luftwaffe była budowana ze wzmocnieniami i wytrzymałymi piwnicami. Dziś w tych miejscach są m.in. komórki lokatorskie, a więc większa liczba osób na schronienie liczyć nie może. W razie konieczności na nic zda się także chowanie w podziemnych garażach, które powstały pod nowymi blokami. Zdaniem działacza fundacji Vestigium nie są one na tyle mocne i przede wszystkim nie posiadają wyjść ewakuacyjnych - ucieczkowych. Do schronu przystosowana nie jest także piwnica pod oleśnickim magistratem, w którym przed laty działała dyskoteka i szalety miejskie. A co z bunkrami na lotnisku? Jak się dowiadujemy również i te miejsca, które się jeszcze uchowały nie spełnią swojego zadania w przypadku nalotu.

Pan Adam wskazuje, że jedynym miejscem w pobliżu Oleśnicy i powiatu, w którym można się skryć są schrony we Wrocławiu, tam zachowała się ich spora ilość. Niestety, jak się okazuje i tam większość poniemieckich budowli tego typu jest zaniedbana i z barku pomysłu na zagospodarowanie popada w ruinę.

Największy wrocławski schron znajdujący się pod Placem Nowy Targ, który w okresie swojej świetności był w stanie pomieścić i dać schronienie ponad 1000 osobom obecnie jest zalany, zaczopowany betonem i dopełnia swych dni - mówi ze smutkiem pan Adam i dodaje: my pasjonaci staramy się ratować takie budowle i znajdujemy im nowe zastosowania - muzea, skanseny ponieważ wierzymy że bardzo szybko odrestaurowany schron może ponownie dać schronienie ludność cywilnej.