Odszedł prof. Dariusz Tarnawski. Był współtwórcą wielu oleśnickich pomników przyrody

Entomolog

W centrum zainteresowań Pana Profesora znajdowały się motyle. Prowadził badania na łąkach i w lasach wzdłuż rzeki Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego, gdzie żyją wyjątkowe gatunki m.in. bliski wyginięcia czerwończyk fioletek oraz równie chroniona i piękna przeplatka maturna. Dla ochrony tych i innych motyli Profesor zainicjował w 2011 r. utworzenie szczególnej formy ochrony – obszaru Natura 2000. Im były poświęcone ostatnie publikacje.

Naukowiec, ekspert, popularyzator nauki

Dariusz Tarnawski był wybitny specjalistą z zakresu taksonomii i systematyki, biologii i ekologii chrząszczy sprężykowatych w ujęciu światowym. Opisał 323 nowe dla wiedzy gatunki chrząszczy. Jest autorem blisko 230 publikacji naukowych. W ostatnim czasie pełnił funkcję dyrektora Instytutu Biologii Środowiskowej i kierownika Zakładu Biologii, Ewolucji i Ochrony Bezkręgowców Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Był oddanym pracy dydaktycznej nauczycielem akademickim.

Jako ekspert z zakresu biologii konserwatorskiej aktywnie uczestniczył w programach czynnej ochrony gatunków i ich siedlisk. W latach 2004 -2015 był członkiem Wojewódzkiej a następnie Regionalnej Rady Ochrony Przyrody. W ostatnich latach współtworzył projekt "Trwałe zachowanie zagrożonych siedlisk i motyli w sieci Natura 2000 w Południowo-Zachodniej Polsce” o wartości blisko 3,5 mln zł.

Był popularyzatorem nauki – poza licznymi publikacjami naukowymi opublikował kilka książek i filmów, w których m.in. przybliża ochronę zagrożonych gatunków motyli , ale też drzew. Współpracował z wieloma organizacjami ekologicznymi m.in. z Eko-Unią, Fundacją EkoRozwoju, Klubem Gaja, Fundacją Zielona Akcja.

Był inicjatorem ustanowienia wielu form ochrony przyrody - część z nich pojawiła się na Ziemi Oleśnickiej.

Oleśniczanin, społecznik

Dariusz Tarnawski dorastał w Oleśnicy. Ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego i zawsze wracał do naszego miasta jak do rodzinnego domu.

Angażował się w sprawy oleśnickiej przyrody od lat; te tereny były pod jego specjalną pieczą. Był jednym ze współzałożycieli i pierwszym prezesem Towarzystwa Przyrodniczego Ziemi Oleśnickiej. Realizował projekty we współpracy ze stowarzyszeniem Dla Oleśnicy, Razem dla Oleśnicy, dr Markiem Nienałtowskim oraz z Małgorzatą Lipską.

To dzięki niemu miasto wzbogaciło się w 2011 r. o obszar Natura 2000 "Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego", który obejmuje m.in. las miejski zwany Wodociągami. Większość obszaru leży na terenie gminy wiejskiej. Tam z inicjatywy Pana Profesora powołano inne szczególne formy ochrony - użytki ekologiczne: w 2005 r. - Mokradła Boguszyckie i w 2007 r. - Las Boguszycki, Olsy Spalickie i Olsy Sokołowickie. Innych nie ma. Jest za to mnóstwo pomników przyrody – powołanych głównie z jego inicjatywy.

Przyczynił się do powstania Społecznego Rezerwatu Przyrody Uroczysko Miodary - pomógł stowarzyszeniu Eko-Unia przejąć teren od Skarbu Państwa. Przy jego wsparciu utworzono ścieżkę dydaktyczną. Sam poświęcił się badaniom nad czerwończykiem fioletkiem, który ma na tym terenie siedlisko.

W samej Oleśnicy w 2012 r. współtworzył szlak drzew pomników przyrody – świadków historii. Dziesięć z ponad trzydziestu wówczas wytypowanych drzew zostało objęte ochroną dopiero w 2017 r.:

- buk zwyczajny i wierzba biała na Podzamczu,
- dąb szypułkowy usytuowany na tyłach nieruchomości przy ul. Lwowskiej 25-29, nieoficjalnie zwany Dębem Dragonów,
- szpaler 6 platanów klonolistnych wzdłuż ul. Brzozowej,
- lipa szerokolistna na Placu Książąt Śląskich.

Rada Miasta Oleśnicy odmówiła nadania nazw własnych tym drzewom.

W 2015 r. zakwalifikował do objęcia ochroną pomnikową dąb szypułkowy zwany Dębem Jegrów oraz wiele innych drzew przy ul. Spacerowej. Był współautorem wniosku z 2015 r. i ze zdziwieniem przyjął odmowę władz miasta. W 2017 r. poprowadził „Spacer ulicą Spacerową” omawiając powody objęcia ochroną dębu. W roku minionym ponownie zabrał głos: poparł petycję do nowego burmistrza a do oleśniczan skierował list otwarty. Tym razem starania mieszkańców zostały zwieńczone sukcesem a proponowana nazwa „Dąb Jegrów” zaakceptowana. To ostatni z oleśnickich pomników przyrody ustanowiony m.in. dzięki zaangażowaniu profesora Dariusza Tarnawskiego.

W 2014 r. zainicjował wzbogacenie terenu nad rzeką Oleśnicą o jesiony wyniosłe celem zapewnienia dobrych warunków do rozwoju chronionego, pięknego motyla przeplatki maturny. Na podstawie jego wniosku pozyskano środki finansowe i w 2016 . wraz z mieszkańcami zasadzono kilkadziesiąt drzew. Tak powstała Aleja Jesionów na Wodociągach.

Czy w Oleśnicy powstanie kraina motyli? Na to pytanie Profesor już nie odpowie. Wiele będzie zależeć od naszej troski o Aleję Jesionów i jej kontynuację wzdłuż rzeki. Profesor pozostawił wskazówki i zapewne właśnie tego by sobie życzył.

Zachować w pamięci

Środowisko lokalnych ekologów poniosło ogromną stratę. Dariusz Tarnawski był nam doradcą i przyjacielem. Niezwykle ciepły, otwarty i bezpośredni zawsze był gotowy do dzielenia się swą wiedzą. Jeżeli cokolwiek go powstrzymywało, to brak czasu. Nie zabiegał o uznanie. Nie miał nic przeciwko temu, by jego nazwisko pozostawało w cieniu, jeśli tylko inicjatywy były realizowane. Przekładał ustalenia nauki na konkretne działania i wdrażał swe postulaty we współpracy z innymi z korzyścią dla lokalnego środowiska naturalnego.

Chcielibyśmy zachować w pamięci dokonania Profesora dla ochrony oleśnickiej przyrody. Jest to istotne dla propagowania idei zachowania bioróżnorodności, ochrony przyrody jako istotnej współcześnie wartości, dla edukacji przyszłych pokoleń. Niech będzie to wyrazem naszego szacunku dla człowieka niezwykle oddanego nauce i edukacji.

Odpowiednią formą byłoby ustawienie naturalnego głazu z tablicą pamiątkową w Parku nad Stawami przy wejściu na oleśnicki obszar Natura 2000 „Dolina Oleśnicy i Potoku Boguszyckiego”. W miejscu tym niebawem stanie tablica informacyjna o tym obszarze. Imieniem i nazwiskiem Profesora chcielibyśmy też nazwać pierwszy z oleśnickich pomnikowych platanów przy ul. Brzozowej. Kolejne platany mogłyby być dedykowane innym współczesnym naukowcom zasłużonym dla Oleśnicy. Stosowne wnioski zostaną przekazane władzom miasta i gminy wiejskiej w najbliższym czasie.

Pogrzeb Profesora Dariusza Tarnawskiego odbędzie się 22 lutego 2021 r. o godz. 14:00 na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.

Małgorzata Lipska, Grupa ProEko