Zajączek wielkanocny dlaczego jest symbolem świąt? Przeczytajcie i błyśnijcie przy świątecznym stole

Święta Wielkanocne, w tradycji chrześcijańskiej, związane są ze męką, śmiercią i zmartwychwstaniem Jezusa. Symbolem według Kościoła jest baranek, od Baranka Bożego (taki tytuł w Nowym Testamencie nadał Jezusowi Chrystusowi Jan Chrzciciel). Obecnie jednym z symboli świąt jest zajączek wielkanocny. Dlaczego?

Ma to związek z wierzeniami pogańskimi. Okazuje się, że zając jest symbolem wykorzystywanym w rytach przedchrześcijańskich. Oznaczał płodność - czyli dobrobyt. Z resztą zając wielkanocny pojawia się także w innych religiach pogańskich. Ēostre to anglosaska bogini wiosny, od której imienia wzięła się nazwa świąt (Easter - Wielkanoc). Jej ulubionym zwierzęciem był właśnie zając.

- Zające obserwowaliśmy również w Grecji, pojawiały się obok Afrodyty jako symbol odrodzenia i płodności - mówi etnolog, dr Grzegorz Odoj. W starożytnym Egipcie postać zająca przyjmował Ozyrys, bóg zmartwychwstały.

Przede wszystkim należy rozróżnić zająca od królika. - Zając jest większy, ma dłuższe kończyny i charakterystyczne długie uszy - mówi dr Łukasz Depa z Katedry Zoologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego. Zając Szarak to nasze rodzime zwierzę, które zamieszkuje tereny otwarte i rolnicze. W marcu zające łączą się w pary, obserwujemy charakterystyczne zachowanie godowe - Samica najpierw "boksuje" samca, a następnie ten ją goni, sprawdza wtedy, czy zając jest odpowiednim partnerem. Przez te zachowania zając kojarzy nam się z nadejściem wiosny - dodaje dr Depa.

Królik europejski pochodzi natomiast z Półwyspu Iberyjskiego. Gatunek rozprzestrzenił się w Europie podczas podbojów armii rzymskiej. - W kulturze te dwa gatunki się ze sobą zlały, w naszym kraju to jednak zając jest symbolem Wielkanocy, królik uznawany jest za niego w krajach Europy Zachodniej - tłumaczy biolog.

Tak wyglądało to w kulturach starożytnych, a z czym kojarzony był zając w Polsce? - Chłopi uważali go za symbol płodności, witalności, ale też zbereźności - mówi dr Odoj. - Trzeba zauważyć, że nawet dzisiaj słynne są "króliczki" Playboya, a nie np. koniki albo pieski. Uszy i zajęcze nóżki przez wiele lat były traktowane jako amulety, które przynoszą szczęście - dodaje.

Z drugiej strony ludzi zawsze fascynowała nocna aktywność zająca, był uznawany za zwierzę lunarne, kojarzone z księżycem, a postaciami lunarnymi w kulturze były przede wszystkim demony kobiece. - Przez to zające były traktowane podobnie jak czarne koty, ludzie bali się gdy zając przebiegł drogę, nie mogły przebywać w pobliżu gospodarstwa - mówi etnolog. W baśniach braci Grimm czarownice często przybierały postać kotów lub zajęcy.

Jak symbolika zająca wygląda dzisiaj? - Wiedza potoczna odeszła w niepamięć za sprawą maskotek. Pluszowego króliczka możemy znaleźć nawet w koszyku wielkanocnym - podsumowuje dr Odoj.

Dlaczego zając jest symbolem Wielkanocy?