Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Dziedziczenie lokalu komunalnego. Kto ma prawo do mieszkania komunalnego po śmierci głównego najemcy?

Redakcja
Dziedziczenie lokalu komunalnego możliwe jest głównie dla najbliższych osób zmarłego.
Dziedziczenie lokalu komunalnego możliwe jest głównie dla najbliższych osób zmarłego. 123RF.com
Gdy umiera główny najemca lokalu komunalnego, krewni lub partnerzy zmarłego często chcieliby przejąć takie mieszkanie. Wyjaśniamy, w jakich sytuacjach jest to możliwe.

Dziedziczenie lokalu komunalnego to temat budzący duże zainteresowanie wśród małżonków, konkubentów i krewnych osób, którym przydzielono mieszkanie z zasobów gminnych. Gdy dochodzi do śmierci głównego najemcy mieszkania komunalnego, bliscy zmarłego zazwyczaj chcą przejąć prawo do wynajmowania lokalu, w którym często zamieszkiwali przez całe życie. Polskie prawo dopuszcza taką możliwość – jednak nie w każdej sytuacji.

Dziedziczenie lokalu komunalnego... nie jest dziedziczeniem

Przypomnijmy, że mieszkania komunalne to lokale na wynajem znajdujące się w zasobie gminy, przyznawane osobom o dochodach zbyt niskich, by umożliwiały zakup mieszkania czy wynajem na zasadach rynkowych. Zarazem nie chodzi jednak o osoby najuboższe, o bardzo niskich zarobkach lub w ogóle bez dochodu – dla nich przeznaczone są mieszkania socjalne. Umowa najmu lokalu komunalnego zawierana jest na czas nieokreślony, a najemca jest zobowiązany do regularnego opłacania (niższego niż rynkowy) czynszu oraz dbania o przyznane mieszkanie.

Niestety, w większości gmin lokali komunalnych jest zbyt mało w stosunku do potrzeb. W rezultacie kolejka oczekujących na przydział mieszkania jest z reguły bardzo długa, a czas oczekiwania sięga nawet kilku lat.

– Z ogólnej liczby oczekujących na najem zasobów gminnych, na mieszkania komunalne oczekiwało 63 864 gospodarstw domowych (co stanowi 41,4% ogółu gospodarstw oczekujących na najem lokali) – podsumowali na przykład sytuację w 2017 roku eksperci Głównego Urzędu Statystycznego.

W tej sytuacji bliscy osób wynajmujących mieszkania komunalne często chcieliby skorzystać z możliwości dziedziczenia lokalu komunalnego po śmierci głównego najemcy. Trzeba jednak pamiętać, że określenie „dziedziczenie mieszkania komunalnego” jest mylące. W świetle prawa lokali tych nie można bowiem ani przekazać w spadku, ani podarować. Kodeks cywilny dopuszcza jednak możliwość wstąpienia w stosunek najmu „w zamian” za zmarłego najemcę.

Wstąpienie w stosunek najmu po śmierci najemcy mieszkania komunalnego

Kiedy umiera najemca lokalu komunalnego, prawo do wynajmowania tego mieszkania przechodzi na niektóre osoby związane ze zmarłym. Mówi się wówczas, że wstępują one w stosunek najmu danego lokalu. Dzieje się to automatycznie, bez konieczności podpisywania nowej umowy z gminą. Zgodnie z artykułem 691 kodeksu cywilnego osoby uprawnione do takiego „dziedziczenia” to:

  • małżonek osoby zmarłej (niebędący współnajemcą),
  • dzieci najemcy i współmałżonka,
  • osoby uprawnione do otrzymywania świadczeń alimentacyjnych od zmarłego najemcy,
  • osoby, które pozostawały we wspólnym pożyciu ze zmarłym najemcą.

Zobacz atrakcyjne nieruchomości na sprzedaż na stronie lub w aplikacji Gratki

Na dokładniejsze wyjaśnienie zasługuje ostatni punkt. Za osobę pozostającą we wspólnym pożyciu z najemcą uznaje się partnera życiowego, czyli konkubenta lub konkubinę (krótkotrwałe związki nie są uznawane). Nie ma przy tym znaczenia, czy chodziło o związek z osobą innej czy tej samej płci. Jeśli taki partner życiowy stara się uzyskać prawo do lokalu, musi liczyć się z tym, że gmina sprawdzi, czy faktycznie był w długotrwałym związku ze zmarłym. Są na to dwa sposoby:

  • zapis w aktach lokalowych – jeśli główny najemca wskazał w nich, kto zamieszkuje w lokalu,
  • wywiad środowiskowy – czyli rozmowa z sąsiadami.

Co ważne, wyżej wymienione osoby uprawnione wstępują w stosunek najmu tylko wtedy, jeśli wcześniej zamieszkiwały w danym lokalu wraz z głównym najemcą. Nie ma przy tym znaczenia długość zamieszkiwania – liczy się tylko to, czy małżonek, konkubent lub dziecko żyli na stałe w danym mieszkaniu. Nie odgrywa też roli miejsce zameldowania. Ewentualne wątpliwości każdorazowo rozstrzygają urzędnicy.

Wnuk, brat, stryj, teść – czy mogą wstąpić w stosunek najmu?

Jak łatwo zauważyć, na liście osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu po śmierci dotychczasowego najemcy nie ma osób takich jak wnuki czy inni krewni zmarłego. Niestety, nie jest to błąd – ustawodawca nie przyznał tym osobom prawa do „odziedziczenia” lokalu, nawet jeśli zamieszkiwały w nim przez całe życie. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy wnuk czy inny dalszy krewny miał prawo do alimentów ze strony zmarłego najemcy.

Trzeba jednak pamiętać, że kwestia mieszkań komunalnych jest w Polsce bardzo zróżnicowana regionalnie. Część gmin zdecydowała się wprowadzić specjalne zasady dla krewnych zmarłego najemcy – warto zapytać o to w urzędzie. Może się bowiem okazać, że w danej miejscowości wnuk może „dziedziczyć” lokal, o ile np. jest w nim na stałe zameldowany i faktycznie w nim zamieszkuje.

[QUIZ] Komornik w Twoim domu – czy znasz swoje prawa?

„Dziedziczenie” mieszkania komunalnego a dochody

Podstawowym warunkiem otrzymania lokalu komunalnego są zazwyczaj odpowiednio niskie dochody. Każda gmina ustala ich wysokość indywidualnie. Po zmianach w prawie z kwietnia 2019 roku każda osoba starająca się o mieszkanie komunalne musi zadeklarować:

  • wysokość dochodów na osobę w gospodarstwie domowym,
  • stan majątkowy tych osób (posiadane mienie),
  • fakt, że nie posiada praw do innego lokalu mieszkalnego w tym samym albo sąsiednim powiecie.

Co więcej, gminy uzyskały też możliwość regularnego weryfikowania dochodów i stanu majątkowego najemców mieszkań komunalnych. Mogą to robić maksymalnie co 2,5 roku. Jeśli okaże się, że sytuacja najemcy uległa poprawie, czeka go podwyżka czynszu. Nowe przepisy dotyczą jednak tylko umów najmu podpisanych po 21 kwietnia 2019 r. – dochodów „starych” najemców gmina weryfikować nie może.

Osoby „dziedziczące” mieszkanie komunalne są w tym wypadku traktowane na zasadach sprzed zmiany przepisów. Dzieje się tak dlatego, że wstępują one w stosunek najmu wskutek śmierci głównego najemcy automatycznie, bez podpisywania nowej umowy. Nie muszą więc deklarować wysokości dochodów, a urzędnicy nie mogą tych dochodów sprawdzać.

Trzeba jednak pamiętać, że jeśli lokator podpisze umowę najmu lokalu komunalnego po 21 kwietnia 2019 r., a następnie umrze, to osoby „dziedziczące” po nim prawo do lokalu będą już podlegać weryfikacji dochodów.

Wypowiedzenie umowy najmu mieszkania komunalnego

Warto przypomnieć, że lokator, który „odziedziczył” po zmarłym lokal komunalny, tak samo jak każdy inny najemca może go stracić, jeśli nastąpią pewne określone w ustawie sytuacje. Gmina ma prawo wypowiedzieć umowę najmu lokalu komunalnego osobom, które:

  • mają prawo do innego mieszkania w tej samej miejscowości,
  • zalegają z czynszem za okres minimum 3 miesięcy,
  • użytkują lokal niezgodnie z przeznaczeniem,
  • dewastują przyznane mieszkanie,
  • uporczywie i w sposób powtarzalny zakłócają porządek w budynku,
  • nie przebywają w lokalu przez okres dłuższy niż 12 miesięcy,
  • bez zgody gminy przyjmują pod dach osoby nieuwzględnione w umowie najmu.

Najemca może też być zmuszony do opuszczenia wynajmowanego mieszkania komunalnego, jeśli budynek, w którym się ono znajduje, ma zostać poddany remontowi. W takiej sytuacji gmina musi jednak zapewnić lokatorom lokal zastępczy.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Dziedziczenie lokalu komunalnego. Kto ma prawo do mieszkania komunalnego po śmierci głównego najemcy? - Portal i.pl

Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto